Ինչու փոքրիկ իշխանը մտածեց որ երեխան ծեր էր
Ո՞վ է հրամայում
Մի օր հարցրի մի աղջկա.
– Ձեր տանն ո՞վ է հրամայում:
Նա նայեց ինձ, ոչինչ չասաց:
– Դե ինչ, ո՞վ է հրամայում՝ հայրի՞կը, թե՞ մայրիկը:
Նա նայեց ինձ, ոչինչ չասաց:
– Ի՞նչ ես լռում: Ինչ-որ մեկը, հրամայում է, չէ՞:
Նա էլի զարմացած նայեց ինձ ու ոչինչ չասաց:
– Չգիտե՞ս՝ ինչ է նշանակում հրամայել:
Իհարկե գիտի:
– Չե՞ս հասկանում:
Ինձ է նայում ու ոչինչ չի ասում:
Բարկանա՞մ նրա վրա:
Կարող է՝ խուլ է, չի լսում խեղճը:
Իսկ նա հանկարծ փախչում է ինձնից…
Հետո կանգնում է, լեզու հանում և ծիծաղելով կանչում.
– Ոչ ոք չի հրամայում, որովհետև մենք բոլորս սիրում ենք իրար:
Կար -չկար մի տատիկ կար: Նա ապրում էր մենակ իր գեղեցիկ տանը: Նրա թոռնիկները և երեխաները տեղափոխվել էին ապրելու այլ երկիր: Նա միայնակ մնացել էր իր երկրում, որովհետև նա չէր ցանկացել լքել իր տունը: Վաղուց էր , որ նրա տուն ոչ ոք չէր եկել:
Մի օր երեխաները գնացել էին դասարանական ճամփորդության և որոշեցին տեղանքը ուսումնասիրել: Նրանք մտան տատիկի այգին և զարմացան այգու գեղեցկությունից: Այն կարծես կախարդական լիներ: Երբ տատիկը մոտեցավ նրանց, երեխաները վախեցան: Տատիկը շատ ուրախ էր, որ վերջապես իր այգով հիացողներ են եկել: Տատիկն ու երեխաները այնքան մտերմացան, որ սկսեցին հյուր գալ տատիկին: Հետո իրականացավ և տատիկի երազանքը: Տատիկի այգին լցվեց մանկական սիրով ու ջերմությամբ: Այգին իրոք կախարդական էր…
Մեծահասակները թվեր շատ են սիրում: Երբ նրանց պատմում ես, որ դու նոր բարեկամ ես ձեռք բերել, նրանք երբեք չեն հարցնում ամենագլխավորի մասին: Երբեք նրանք չեն ասի. «Իսկ ինչպիսի՞ ձայն ունի նա: Ինչպիսի՞ խաղեր է սիրում խաղալ: Թիթեռներ բռնո՞ւմ է, թե՞ ոչ»: Նրանք հարցնում են. «Քանի՞ տարեկան է նա: Քանի՞ եղ□այր ունի: Քաշն ինչքա՞ն է: Ինչքա՞ն է վաստակում նրա հայրը»: Եվ դրանից հետո երևակայում են, թե ճանաչեցին մարդուն: Երբ մեծահասակներին ասում ես՝ «Ես տեսա վարդագույն աղյուսից մի տուն, որի պատուհանին խորդենի կար, իսկ կտուրին՝ աղավնիներ», նրանք երբեք չեն պատկերացնում այդ տունը: Նրանց պետք է ասել. «Ես տեսա մի տուն, որ արժե հար□ուր հազար ֆրանկ»: Եվ միայն այդ ժամանակ նրանք կբացականչեն. «Ինչպիսի՜ գեղեցկություն»: Ճիշտ այդպես, եթե նրանց ասես. «Ահա ձեզ ապացույցներ, որ, իրոք, Փոքրիկ իշխանը եղել է, որ նա շատ, շատ լավն էր, ծիծաղում էր և շատ էր ուզում գառնուկ ունենալ. իսկ ով ուզում է գառնուկ ունենալ, նա անպայման գոյություն է ունեցել»: Եթե այսպես ասես, նրանք միայն ուսերը կթոթվեն ու ձեզ կնայեն այնպես, ինչպես կնայեին մի անգետ մանկիկի: Բայց եթե նրանց ասես՝ «Նա թռել եկել էր մի մոլորակից, որը կոչվում է № 612», դա նրանց կհամոզի, և նրանք քեզ այլևս չեն ձանձրացնի հարցերով: Ի՜նչ կարող ես անել, այդպես են մեծահասակները: Չարժե նրանցից նեղանալ: Երեխաները մեծահասակների նկատմամբ պետք է ներողամիտ լինեն:
Բայց մենք (հասկանալ), թե ինչ բան է կյանքը, և ինչ խոսք, ծիծաղում ենք համարների ու թվերի վրա: Ես այս պատմվա□քը սիրով մի կախարդական հեք□աթի նման կպատմեի: Ես կուզեի սկսել այսպես. «Կար-չկար մի գեղեցիկ իշխան կար: Նա ապրում էր մի մոլորակի վրա, որը իրենից մի քիչ էր մեծ, և նա սրտակից բարեկամ չուներ…»: Նրանք, ովքեր (ճանաչել) կյանքը, կզգային, որ սա զուտ ճշմարտություն է: Ես ամենևին էլ չեմ ուզում, որ իմ գիրքը կարդան միայն զվարճության համար: Իմ սիրտը ցավից ճմլվում է, երբ ես (հիշել) իմ փոքրիկ բարեկամին, և ինձ համար հեշտ չէ նրա մասին պատմելը: Արդեն վեց տարի է անցել այն օրից, ինչ նա և իր գառնուկը հեռացել են ինձանից: Ես նրա մասին ուզում եմ պատմել, որպեսզի չմոռանամ նրան: Շատ տխուր բան է, երբ բարեկամներին մոռանում են: Բոլորը չէ, որ բարեկամ ունեն: Եվ ես (վախենալ), թե կդառնամ մեծահասակների նման, իսկ նրանք թվերից բացի ոչնչով չեն հետաքրքրվում:
եղբայր
հարյուր
պատմվածքը
հեքիաթի
ա/ պատկերացնել
բ/ շինել
գ/ պատրաստել
դ/ կառուցել
ա/ գեղեցիկ-սիրուն
բ/ շատ-բազում
գ/կախարդական-կախարդիչ
դ/ մեծ-խոշոր
ա/ սիրտ – պարզ
բ/ բարեկամ — բարդ
գ/ գեղեցկություն – պարզ
դ/ անգետ — ածանցավոր
ա/ գեղեցիկ — ածական
բ/ տխուր — գոյական
գ/ գառնուկ — գոյական
դ/ մոլորակ – գոյական
6. Փակագծերում նշված բայերը համապատասխանեցրո՛ւ տեքստին:
7. Տեքստից դուրս գրի՛ր մեկական պատմողական և հարցական նախադասություն:
8. Ի՞նչ են շատ սիրում մեծահասակները։
9. Ի՞նչ էին հարցնում մեծահասակները նոր բարեկամի մասին:
10. Ինչո՞ւ Փոքրիկ իշխանի մասին պատմելը հեշտ չէր.
ա/ հեղինակը մանրամասները չէր հիշում
բ/ արդեն վեց տարի էր անցել, ինչ նա և գառնուկը հեռացել էին
գ/ բարեկամներին շուտ էին մոռանում
դ/ հեղինակի սիրտը ճմլվում էր
11․Ինչո՞ւ էր հեղինակը վախենում մեծահասակների նման դառնալուց.
ա/ ճիշտ հարցեր էին տալիս
բ/ ծիծաղում էին համարների և թվերի վրա
գ/մեծահասակները թվերից բացի ոչնչով չէին հետաքրքրվում
դ/ մեծահասակները շատ բարեկամներ ունեին
12. Դու՛րս գրիր այն հատվածը, որտեղ գրված է, որ երեխաները պետք է հասկանան և ներեն մեծերին:
Апрель! Апрель!
На дворе звенит капель.
По полям бегут ручьи,
На дорогах лужи.
Скоро выйдут муравьи
После зимней стужи.
Пробирается медведь
Сквозь густой валежник.
Стали птицы песни петь
И расцвел подснежник.
«стужа» — сильный мороз, холод
«валежник» — упавшие на землю стволы деревьев, ветви
«сквозь» — через
Կենդանիների պոչը
Պատկերացնել շանը կամ կատվին առանց պոչի, գրեթե անհնար է: Հետաքրքիր է` կենդանիների ինչի՞ն է պետք պոչը, ինչո՞ւ նրանք պոչ ունեն…
Պարզվում է, որ պոչը շատ կարևոր դեր է խաղում կենդանիների կյանքում, այն նրանց մարմնի կարևոր մասն է: Մի մասն այն օգտագործում է ցատկելու, մյուս մասը` տեղաշարժվելու համար: Եթե կենդանիներին համեմատենք մեքենայի հետ, ապա պոչը կլինի նրանց ղեկը:
Ձիերին, կովերին և մի քանի այլ կենդանիների պոչն օգնում է ամռանը պաշտպանվել ճանճերից, մոծակներից:
Շների մոտ պոչը տրամադրութան ցուցանիշն է. օրինակ՝ տիրոջը տեսնելիս շունն ուրախությունից թափահարում է պոչը, իսկ եթե այն ներքև է պահած կամ սեղմված է, նշանակում է, որ կենդանին ինչ-որ բանից վախեցած է:
Որոշ կենդանիների պոչը տաքացնում է ցուրտ եղանակին: Այդպիսին են կզաքիսը, աղվեսը, գայլը և էլի շատ ու շատ կենդանիներ: Ձմռանը, երբ նրանք պառկում են քնելու ձյան վրա, կծկվում և պոչով փակում են իրենց քիթը, որպեսզի այն չսառչի:
Խորամանկ աղվեսն առանց պոչի պարզապես չի կարող ապրել, որովհետև շները նրան կբռնեն, իսկ պոչի օգնությամբ նա խաբում է: Պոչը ուղղում է դեպի ձախ, իսկ ինքը փախչում ՝աջ:
Շատ կենդանիներ պոչն օգտագործում են վազքի ժամանակ հավասարակշռությունը պահելու համար: Հենց այդ պատճառով էլ սկյուռիկին անհրաժեշտ է պոչը , երբ նա մի ճյուղից մյուսն է ցատկում: Եվ նրա փամփլիկ պոչը ծառայում է իբրև օդապարիկ:
Իսկ կապիկներին պոչն օգնում է սնունդ գտնել. պոչով կախվելով ճյուղերից՝ նրանք թաթերով կարողանում են պտուղներ պոկել:
Առաջադրանք
1. Ի՞նչ դեր ունի պոչը կենդանիների կյանքում:
պոչը ունի կարևոր դեր կենդանիների կյանքի մեջ:
2. Տեքստից դո՛ւրս գրիր այն հատվածը, որտեղ նկարագրվում է շան տրամադրությունն ըստ պոչի:
Շների մոտ պոչը տրամադրութան ցուցանիշն է. օրինակ՝ տիրոջը տեսնելիս շունն ուրախությունից թափահարում է պոչը, իսկ եթե այն ներքև է պահած կամ սեղմված է, նշանակում է, որ կենդանին ինչ-որ բանից վախեցած է
3. Ընդգծի՛ր ճիշտ պատասխանը: Կապիկներին պոչն օգնում է՝
· արագ վազել,
· ազատվել թշնամիներից,
· ձմռան ցրտին տաքանալ,
· պոչով կախվել ճյուղերից ու թաթերով բանան պոկել:
4. Ո՞ր կենդանին է խաբում իր պոչով:
Աղվեսի է ոգնում որ խափել կենդանիներին:
5. Ընդգծի´ր սխալ պատասխանը։
· Ձիերն ու կովերը պոչի օգնությամբ քշում են ճանճերին:
· Ձիերն ու կովերը պոչի օգնությամբ սնունդ են հայթայթում:
6. Գրի´ր՝ ի՞նչ նոր բան իմացար կենդանիների պոչի մասին:
որ աղվես խափում է կենդենանիներին: Որ կապիկները պոչով ուտելիք են որոնում: ՈՒ որ ձիերը ու կովերը քշումեն մոծակների ու ճանճերին:
7. Գրի´ր կապույտ ներկված բառերի հականիշները
անհնար-հնարաոր
ներքև-վերև
ուրախությունից-տխրություն
ցուրտ-տաք
8. Գրի´ր տեքստում հոգնակի թվով գործածված 2 բառ:
կենդանիների ու մոծակներից
9. Գրի՛ր պոչատ, ճերմակ, փափուկ, խաբել բառերի հոմանիշները:
պոչատ-անպոչ
ճերմակ-սպիտակ
փափուկ-Կակուղ
խաբել-ստել
10. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը։ «Պոչ», «աղվես» բառերը ցույց են տալիս.
· առարկա,
· թիվ,
· հատկանիշ
· գործողություն:
Երկնէր երկին, երկնէր երկիր,
Երկնէր եւ ծովն ծիրանի.
Երկն ի ծովուն ունէր եւ զկարմրիկն եղեգնիկ:
Ընդ եղեգան փող ծո՛ւխ ելանէր,
Ընդ եղեգան փող բո՛ց ելանէր.
Եւ ի բոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:
Նա հուր հեր ունէր,
Բո՛ց ունէր մօրուս,
Եվ աչկունքն էին արեգակունք:
Կարդա այսպես.
ծովն — ծովըն
զկարմրիկն — ըզկարմրիկըն
ի բոցոյն — ի բոցույն
Բառարան
երկնէր — երկնում էր (ծնում էր)
երկին — երկինք(ը)
ծովն ծիրանի — ծիրանի ծովը
երկն — երկունքը
ի ծովուն — ծովում, ծովի մեջ
ունէր — 1. բռնել էր 2. ուներ
զկարմրիկն եղեգնիկ — կարմիր եղեգնիկին
ընդ եղեգան փող — եղեգնի փողով
ելանէր — ելնում էր
ի բոցոյն — այն բոցից
վազէր — վազում էր
աչկունք — աչիկները
արեգակունք – արեգակներ
Հարցեր և առաջադրանքներ
Նա կրակի աստվածն է
Երկնէր երկին, երկնէր երկիր,
Երկնէր եւ ծովն ծիրանի.
Երկն ի ծովուն ունէր եւ զկարմրիկն եղեգնիկ:
Ընդ եղեգան փող ծո՛ւխ ելանէր,
Ընդ եղեգան փող բո՛ց ելանէր.
Եւ ի բոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:
երկինք երկիր ծովը եղեգն բոց կրակ
բոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:
Նա հուր հեր ունէր,
Բո՛ց ունէր մօրուս,
Եվ աչկունքն էին արեգակունք:
ոչ դա իրական չե
դա այն լեզուն է որը մենք հիմա խոսումենք
И. п. (что?) парта, стол, тетрадь.
Р. п. (чего?) парты, стола, тетради.
Д. п. (чему?) парте, столу, тетради.
В. п. (что?) парту, стол, тетрадь.
Т. п. (чем?) партой, столом, тетрадью.
П. п. (о чём?) о парте, о столе, о тетради.
Скоро сестра придёт из школы. У сестри есть интересное дело. Я подарю сестру хорошую книгу. Очень хочу увидеть сестру. Говорить с сестрой мне всегда интересно. О моей сестре написали в нашей школьной газете.
Каждое (что?) утро (кто?) мальчики ходили на речку. Они не боялись холодной (чего?) води. (Где?) На речке мальчики сразу бросались (куда?) в воду . Они купались, играли (где?) в воде. Потом хорошо вытирались полотенцем и отдыхали (где?) на берегу.
Вставь нужный вопрос: где? (в чём?), где? (на чём?), где? (у чего?).
Образе ц: Белка живёт (где? в чём?) в дупле.
Шишки растут где, в чём на сосне.
Бобры живут где у реки.
Мыши сидят в ч
Вставь нужный вопрос: где? (в чём?), где? (на чём?), где? (у чего?).
Образе ц: Белка живёт (где? в чём?) в дупле.
Шишки растут где, в чём на сосне.
Бобры живут где у реки.
Мыши сидят в чём в норке.
Shop assistant: Can I help you?
Customer: Yes, have you got this T-shirt in other colours?
Shop assistant: We’ve got it in white, black, red and purple. What size do you want?
Customer: Medium.
Shop assistant: OK, in medium we’ve got black and red.
Customer: And in purple?
Shop assistant: No, just black and red.
Customer: OK, red. Can I try it on?
Shop assistant: Yes, of course. The changing rooms are over there.
(pause)
Shop assistant: Is it OK?
Customer: Yes, I’ll take it.
Shop assistant: That’s £10.95. Would you like to pay by credit card or with cash?
Customer: Cash please. Here’s twenty.
Shop assistant: OK, thanks, that’s nine pounds, 5 p change and here’s your receipt.
Customer: Thanks. Bye.
